Eksperci alarmują: materia organiczna gleby ma się coraz gorzej. Stan gruntów rolnych w Polsce spada z roku na rok, co ma opłakane konsekwencje dla rentowności upraw, wielkości plonów i cen żywności. Jakie są przyczyny tego stanu rzeczy? Co możesz zrobić, aby zwiększyć ilość materii organicznej? Czy kwasy humusowe zwiększają efektywność powstawania substancji organicznych w glebie?
Dlaczego spada ilość materii organicznej?
Polskie gleby uprawne są niestabilne, co oznacza, że w łatwy sposób maleje ich kondycja i zdrowie. Główne przyczyny tej wyjątkowo niebezpiecznej sytuacji to zakwaszenie gruntów oraz zabójcze monokultury. Gospodarstwa prowadzone w systemie monokulturowym mogą wydawać się korzystniejsze z punktu widzenia rentowności, ale jednocześnie znacząco obniżają zdrowie gleby. Szybciej wykorzystują naturalne zasoby obecne w podłożu oraz ograniczają dopływ zróżnicowanej materii organicznej do gleby. Co więcej, postępujące wyjałowione gleby wywołuje efekt sprzężenia zwrotnego. Zrozpaczeni rolnicy, aby dostarczyć roślinom niezbędnych makroelementów, nawożą jeszcze intensywniej, przez co jakość gleby degraduje się mocniej. W efekcie konieczne jest jeszcze silniejsze nawożenie, co znów potęguje zniszczenie gleby… i tak w kółko. Według szacunków IUNG-u, w Polsce co roku tracimy ok. 0.3-0.4% materii organicznej w glebach uprawnych.
Zdrowie gleby a materia organiczna gleby
Gleba jest skomplikowanym ekosystemem pełnym wzajemnych zależności. Utrzymanie jej zdrowia usprawnia zachodzące w niej procesy biologiczne, m.in. aktywizując mikroorganizmy. Wskutek tego działania wzrasta ilość materii organicznej. Na podobne procesy wpływ ma szereg czynników, takich jak właściwa struktura podłoża, odczyn gleby czy jej temperatura. Dlatego, jeżeli chcesz odbudować materię organiczną w swojej glebie, to nie wystarczy, że zastosujesz nawozy. Musisz kompleksowo wspierać glebę. W tym celu wykorzystaj kwasy humusowe.
Czym są kwasy humusowe?
Substancje humusowe to związki powstające w procesie humifikacji – rozkładu materii organicznej, pochodzenia zarówno zwierzęcego, jak i roślinnego. Znaleźć je można niemalże wszędzie, w środowisku wodnym i lądowym. W glebie stanowią do 80% składu próchnicy, a więc najważniejszej i najżyźniejszej części podłoża. W związku z tym ich rola w prawidłowym funkcjonowaniu środowiska glebowego jest ogromna: odpowiadają za właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleby. To drogocenne substancje; bywają nazywane „czarnym złotem”. Właściwie mają tylko jedną wadę: ich powstawanie to żmudny proces. Na szczęście dzięki technologicznemu postępowi powstały techniki ekstrahowania kwasów humusowych z torfu lub węgla brunatnego. Tak pozyskane związki są następnie wykorzystywane do produkcji stymulatorów wzrostu, które wzbogacają glebę.
Kwasy humusowe na ratunek zdegradowanej glebie
Jakie dokładnie działanie mają kwasy humusowe? Na ten temat powstały dziesiątki prac naukowych. W ogromnym skrócie: regulują pH gleby, podnoszą retencję wody, poprawiają stosunki wodno-powietrzne i przepuszczalność, stymulują wzrost systemów korzeniowych, pobudzają aktywność mikroorganizmów oraz poprawiają strukturę fizyczną gleby, m.in. podnosząc gruzełkowatość. Jak widać, zdecydowanie zasłużyły sobie na miano „czarnego złota”. Co ważne, związki humusowe są przyjazne środowisku, a ich używanie nie wpływa negatywnie na ekosystem. Z tego powodu często są wykorzystywane w rolnictwie ekologicznym jako środek wspomagający plonowanie roślin.
A co z materią organiczną? Kwasy humusowe zwiększają ilość węgla organicznego w glebie oraz stymulują rozmnażanie mikroorganizmów. Dzięki temu procesy biologiczne zachodzą sprawniej, co przyspiesza powstawanie materii organicznej. W czasach, gdy intensywne rolnictwo wraz ze zmianami klimatycznymi prowadzą do drastycznego pogorszenia się stanu gleby, kwasy humusowe są dla rolników istnym błogosławieństwem.