Od 2010 roku obserwujemy rosnące zainteresowanie rolników sadami ekologicznymi. Jest to spowodowane dotacjami do środków produkcji w gospodarstwach ekologicznych oraz wzrastającym popytem na produkty pochodzące ze zrównoważonych plantacji. Trzeba jednak pamiętać, że w ekologicznym sadzie nie można korzystać z nawozów mineralnych. Zamiast tego proponujemy aplikować kwasy humusowe w sadzie. Z tego artykułu dowiesz się, czym są związki humusowe i jakie korzyści niosą dla gleby i plonów.
Czego nie wolno stosować w sadzie ekologicznym?
Zacznijmy od wyjaśnienia, dlaczego ekologiczna uprawa drzew i krzewów owocowych jest taka problematyczna. Chociaż plony można sprzedawać drożej niż te z plantacji wspieranych niezrównoważonymi metodami, to przeciętnie osiąga się ich mniej. Wynika to z tego, że w sadach ekologicznych zabronione jest używanie nawozów sztucznych (zwłaszcza azotowych) oraz większości środków ochrony roślin. W związku z tym drzewka sadzi się w mniejszym zagęszczeniu. W przeciwnym razie uprawa szybko wykorzystałaby dostępne w glebie składniki mineralne, co odbiłoby się negatywnie na ilości i jakości plonów.
Środowisko glebowe w ekologicznym sadzie
W ekologicznych plantacjach wyjałowiona, zniszczona gleba o niskiej żyzności szybko doprowadzi rośliny do ruiny. Pozbawione możliwości ochrony środkami chemicznymi rośliny muszą polegać na naturalnej odporności, a ta będzie tym większa, im zdrowsza będzie gleba. To dlatego podstawą dbania o drzewka i krzewy w zrównoważonych uprawach jest opieka nad glebą. Na odpowiednie warunki trzeba zwrócić uwagę jeszcze przed założeniem plantacji. Gleba powinna być przepuszczalna, żyzna i o wysokiej zawartości próchnicy (minimum 2% w warstwie ornej; zalecane 3 – 4%). Próchnica zapobiega występowaniu głodu azotowego, co jest szczególnie istotne w ekologicznych plantacjach, w których zabronione jest interwencyjne dokarmianie roślin azotem. Gleba powinna także mieć odpowiednie pH: dla większości drzew owocowych powinno mieścić się w zakresie 5,5 – 6,5.
Gatunki sadownicze do ekologicznych upraw
Niektóre gatunki roślin nadają się lepiej do plantacji ekologicznych od innych. Są bowiem bardziej wytrzymałe i odporne na ataki chorób, dzięki czemu poradzą sobie bez chemicznych środków ochrony. Do takich gatunków należą m.in. aronia, borówka oraz jagoda kamczacka. Niekwestionowaną królową nisko wymagających drzewek owocowych jest jednak jabłoń. Ma ona mniejsze wymagania glebowe od innych roślin owocowych oraz jest stosunkowo wytrzymała. Poradzi sobie w gorszych warunkach pogodowych i środowisku glebowym. To głównie z tych powodów ekologiczna uprawa jabłoni cieszy się w Polsce ogromną popularnością.
Nawożenie w sadach ekologicznych
Rzecz jasna sadownik decydujący się na ekologiczną plantację ma do swojej dyspozycji znacznie mniej środków niż w uprawach konwencjonalnych. Podstawowym nawozem stosowanym w uprawach przyjaznych środowisku jest obornik. Pozwala on zwiększyć dostępność składników mineralnych w glebie, poprawia stosunki wodno-powietrzne oraz redukuje zjawisko zmęczenia gleby. Trzeba jednak pamiętać, że obornik nie jest tak silnym środkiem, jak sztuczne nawozy. Dobrze jest go wesprzeć stymulatorami zawierającymi związki humusowe. Kwasy humusowe w sadzie są często wykorzystywane przez doświadczonych plantatorów ze względu na szereg pożądanych właściwości. Wpływają na strukturę gleby, pomagają zwiększyć ilość próchnicy, poprawiają retencję wody oraz wzmacniają działanie obornika. Mają także pozytywny wpływ na systemy korzeniowe roślin, dzięki czemu sprawniej pobierają wodę i są bardziej odporne na susze.
Kwasy humusowe w sadzie z korzyścią dla środowiska
Najważniejszą zaletą kwasów humusowych jest to, że są ekologiczne. To naturalny składnik gleby powstający z rozkładających się resztek organicznych pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Wykorzystywane związki humusowe w stymulatorach wzrostu są ekstrahowane z węgla brunatnego lub torfu. Dzięki temu są to produkty bezpieczne dla środowiska, które z powodzeniem można wykorzystywać w rolnictwie zrównoważonym i ekologicznych sadach. Dbanie o glebę jeszcze nigdy nie było tak proste!