O glebie coraz częściej mówi się w kontekście zrównoważonego rozwoju, ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa żywnościowego. To bowiem w glebie zaczyna się życie i od jej zdrowia zależy potencjał plonotwórczy upraw. Dlatego dbanie o jakość gleby to nie tylko ekologiczna fanaberia, a realna potrzeba XXI wieku. Jak dbać o glebę? Czym można poprawić jej jakość? Czy kwasy humusowe i gleba wzajemnie się wspierają?
Funkcje gleby
Gleba to zróżnicowany, wrażliwy ekosystem, stanowiący środowisko życia nie tylko roślin, ale i milionów mikroorganizmów. Naukowcy szacują, że nawet 1/4 wszystkich żywych stworzeń żyje w glebie. A od ich prawidłowego rozwoju zależy także nasze życie, ponieważ mikroorganizmy (a także i większe stworzenia, np. dżdżownice) wpływają na strukturę i jakość gleby oraz biorą udział w obiegu składników mineralnych. Tymczasem zmiany klimatyczne do spółki z intensywnym rolnictwem przyczyniły się do znacznego uszczuplenia populacji drobnoustrojów glebowych, w efekcie obniżając żyzność gruntów na całym świecie. Każde wzruszenie gleby zabija te pożyteczne stworzenia, dlatego nowoczesne praktyki rolnictwa zrównoważonego i węglowego zakładają jak najrzadsze wyjazdy w pole.
Za co jeszcze odpowiada gleba? Oprócz oczywistej funkcji dostarczania żywności, gleba przyczynia się do oczyszczania wody, bierze udział w gromadzeniu węgla organicznego, zmniejsza zagrożenie powodziami i ogólnie wpływa na klimat, obieg pierwiastków i redukcję zanieczyszczeń. Jest więc szalenie istotną częścią ziemskiego środowiska, tym bardziej, że to zasób nieodnawialny. Oczywiście możliwe jest powstawanie nowej gleby, jednakże jest to proces tak długotrwały, że większość naukowców uznaje ją właśnie za nieodnawialny zasób. Tym bardziej istotne są zrównoważone praktyki prowadzenia gospodarstw rolnych,
Czym jest zrównoważony rozwój?
Zrównoważony rozwój to przede wszystkim racjonalne wykorzystywanie zasobów, w tym gleby. Jednym z głównych działań, które ogranicza wpływ rolnictwa na zdrowie gleby, jest zmniejszenie wykorzystania chemicznych nawozów i środków ochrony roślin. Jak w takim razie zapewnić optymalny potencjał plonotwórczy upraw? Właśnie dbając o glebę, ponieważ żyzna gleba to więcej plonów. Dlatego podstawowe wskaźniki zrównoważonego rozwoju rolnictwa to żyzność gleby, zasobność w mikro i makroelementy oraz ograniczenie strat glebowych (np. w wyniku erozji). To jednak nie wszystko. Zrównoważony rozwój zakłada także dbanie o zasoby energetyczne i wodne oraz kapitał ludzki. Podstawą jest jednak zawsze gleba.
Kwasy humusowe i gleba
Współczesne gospodarstwa, które chcą dbać jednocześnie o środowisko i plony, wykorzystują innowacyjne stymulatory wzrostu bazujące na kwasach humusowych. To nazwa dla organicznych związków będących budulcem gleby. Wśród kwasów humusowych wyróżnia się kwasy huminowe, kwasy fulwowe i huminy. Te trzy frakcje różnią się między sobą m.in. stopniem, w jakim są rozpuszczalne w wodzie oraz kolorem. W preparatach do roślin stosuje się dobrze rozpuszczalne kwasy huminowe, dzięki czemu środek można łatwo rozrobić i użyć na glebie.
W naturalnym środowisku kwasy huminowe odpowiadają za szereg właściwości gleby, m.in. za jej fizyczną strukturę. Z kolei w stymulatorach wzrostu wykorzystuje się kwasy pozyskiwane w procesie ekstrakcji z torfu i węgla brunatnego. Mają one takie same potwierdzone właściwości jak te związki, które znajdują się w glebie. Oznacza to, że oferują kompleksowe wsparcie właściwości gleby, m.in.:
- zwiększona przepuszczalność;
- poprawiona retencja wody;
- poprawa struktury (większa gruzełkowatość);
- oczyszczanie z metali ciężkich;
- zwiększona dostępność mikro i makroelementów;
- stymulacja rozwoju pożytecznych mikroorganizmów: bakterii i grzybów;
- wzmocnione i większe systemy korzeniowe roślin;
Najważniejsze jest jednak to, że kwasy humusowe wszystkie te korzyści uzyskują w sposób ekologiczny, bez szkody dla środowiska. Czyni to z nich doskonały środek wspierający plonowanie roślin w systemie zrównoważonego rozwoju.